نویسنده: محمد سهرابی
چند سال پیش من با مطالعه کتاب خاطرات سفیر ژاپن در دوره رضا شاه پهلوی یکی از رموز پیشرفت های ژاپن در 150 سال پیش تاکنون رو متوجه شدم و اینکه چرا ژاپن حتی بعد از ویرانی اش در جنگ جهانی دوم دوباره کمر راست کرد و پیشرفت کرد!
آکیو کازاما یکی از سیاستمداران ژاپنی بود که حدود سه سال در ایران سفیر بود و در این مدت شیفته شخصیت رضا شاه شده بود به حدی که معتقد بود امثال هیتلر رهبر آلمان و موسولینی رهبر ایتالیا لیاقت باز کردن بند کفش های رضا شاه رو هم ندارند!
او از مبارزه رضا شاه با کشورهایی مثل انگلیس برای تامین منافع ایران صحبت می کنه و به اصلاحات مذهبی و فرهنگی و اجتماعی او در ایران با خوشبینی نگاه می کنه و میگه رضا شاه باعث تحول و پیشرفت های زیادی در ایران شده، البته او ضعف حکومت رضا شاه یعنی عدم استقلال و اختیار مجلس مشروطه رو هم بیان می کنه...
در واقع یکی از رموز پیشرفت ژاپن رو از همین جناب کازاما میشه متوجه شد، یک سفیر ساده ژاپن هم دنیای سیاست اون زمان رو فوق العاده تحلیل می کرد و هم اطلاعاتش درباره تاریخ ایران فوق العاده بود به حدی که اکثریت مطلق مردم اون زمان ایران به اندازه کازاما درباره تاریخ کشور خودشون نمی دونستند!
اطلاعات کازاما درباره فرهنگ و هنر و آیین های ایرانی و اسلامی هم قابل توجه بود، او به ادبیات فارسی هم علاقه داشت و فردوسی ، حافظ، سعدی و نظامی رو دوست داشت، با وجود اینکه او فقط سه سال در ایران بود ولی برخی از ابیات شعرهای این شاعران رو توی کتابش نوشته!
از متن کتاب مشخصه که کازاما هم هوش و دانش زیادی داشته و هم دقت فوق العاده ای، به طوری که با ریزبینی حتی عملکرد خدمتکاران خودش رو هم بررسی می کرد، مثلا او میگه خدمتکار مسلمانم خونه رو خوب تميز نمی كرد، اما ذوق و سليقهای بسيار ستودنی داشت و در آراستن ميز برای مهمانی، با تركيب گلبرگها و جوانهها، طرح و نمایی عالی می ساخت
او در ادامه میگه تصمیم گرفتم که یک خدمتکار جدید استخدام کنم، خدمتکار جدید که یک فرد ارمنی و مسیحی بود، خونه رو خوب تمیز می کرد ولی برخلاف خدمتکار قبلی ذوق و زیبایی شناسی نداشت، در واقع هر خدمتکار هنری داشت که دیگری نداشت، البته کازاما در کل میگه به خدمتکاران ایرانی نمیشه زیاد اعتماد کرد چون از زیر کار در میرن!
کازاما نگاه و چهره و هیبت رضا شاه رو شبیه به ژنرال کُوروکی می دونست، کوروکی فرمانده ژاپنی فاتح جنگ ژاپن و روسیه بود، همچنین او رضا شاه رو ناپلئون بناپارت زمان خودش می دونست!
از کتاب حدودا 200 صفحه ای خاطرات او در ایران که دکتر هاشم رجب زاده با شیوه ای عالی، به فارسی ترجمه کرده کاملا مشخص هست که سفیر ژاپن چه مرد دانشمندی بوده و یکی از رموز پیشرفت های ژاپن اینه که این کشور با دانش ترین ها، نخبه ترین ها و صادق ترین ها رو برای اداره حکومت خودش انتخاب کرده، البته این شیوه حکومت داری از زمان امپراتور میجی کبیر شروع شد...
کازاما در طول عمرش علاوه بر سفیر بودن در ایران، پست های مختلفی داشت مثلا در عربستان، ترکیه و پرتغال هم سفیر بود و بعد از تصرف ویتنام توسط امپراتوری ژاپن، مدتی فرماندار سیاسی نظامی ویتنام هم بود..
پایان کار کازاما اما تلخ بود و او در اواخر جنگ جهانی دوم و در زمان بازگشت به ژاپن، به دلیل حمله کشتی نظامی آمریکایی به یک کشتی ژاپنی کشته شد...
